Franse strooiwoorden

‘Du pain, du vin et du chien’, trouw zitten we iedere dag op Duolingo Frans te oefenen. Mitzie heeft ooit Frans examen gedaan (ik dus niet) en is ook verder veel taalgevoeliger dan ik. Ze slaat geen gelegenheid over om met Franse mensen in gesprek te gaan. Ik wil dat ook wel maar de woorden komen nog te traag (als ze al komen).

Als we er eenmaal wonen, moet ik echt conversatielessen nemen. Maar ook nu leer ik iedere dag bij over taalgebruik en -gedrag van de Fransen. En eigenlijk is dat best wel vermakelijk. Veel van de communicatie verloopt non-verbaal of met stopwoordjes. Het is de ‘olie’ in Franse gesprekken.

Gesprekken tussen Fransen onderling gaan gepaard met grote gebaren die duidelijk moeten maken dat de ander begrepen wordt. Om dat kracht bij te zetten, wordt er uitgebreid lucht ingezogen en uitgeblazen met bolle wangen. Soms gaat deze ademhalingstechniek gepaard met wat bevestigend of ontkennend gegrom. Volstrekt helder dus, je moet het alleen even weten.

En dan zijn er de stopwoordjes, of zoals wij ze noemen ‘strooiwoorden’. Dat zijn woorden die te pas en te onpas kunnen worden ingezet. ‘Voilà’ is zo’n woord. Het betekent zoiets als ‘daar’, ‘duidelijk’ of ‘zie je wel’ en Fransen gebruiken het vooral om de dialoog gaande te houden. Ze strooien ermee, larderen de conversatie, zonder er iets inhoudelijks aan toe te voegen.

Ook ‘donc’ is een van die heerlijke strooiwoorden. Letterlijk vertaald betekent het ‘dus’, maar het Franse begrip is veel rijker, zeker de combinatie ‘donc ehhh’ dat met een groot armgebaar en de juiste ademhalingstechniek wordt gebracht. Het omvat een heel spectrum van Franse logica, zonder dat oorzaak en gevolg met elkaar worden verbonden. Vaak wordt het gebruikt om begrip te tonen voor een situatie, of gewoon om het gesprek gaande te houden. Want stiltes, daar houden ze niet zo van in Frankrijk.

‘Comme ci comme ça’, letterlijk vertaald ‘zo dit, zo dat’, kort samengevat ‘zo, zo’ en is minstens even nietszeggend als de andere strooiwoorden. Soms lijkt het erop alsof het onderwerp eigenlijk niet interessant wordt gevonden, althans niet belangrijk genoeg om over na te denken. Echt een handig strooiwoord, ‘donc’.

Met ‘enfin’, in goed Nederlands ‘afijn’, sluit ik het onderwerp weer af. Voilà!